Сёння мы працягваем тэму вырашэння працоўных спрэчак у выглядзе забастоўкі. Працоўныя спрэчкі часта прыводзяць да забастовак, што робіць важным разуменне абавязкаў абодвух бакоў у гэтым працэсе. Давайце разгледзім у гэтым артыкуле прававыя аспекты забастоўкі.
Абавязкі бакоў падчас забастоўкі
Згодна з артыкулам 392 Працоўнага кодэкса бакі калектыўнай працоўнай спрэчкі абавязаны прыняць неабходныя меры для забеспячэння падчас забастоўкі ў арганізацыях законнасці, захаванасці дзяржаўнай і прыватнай уласнасці, грамадскага парадку, мінімуму неабходных работ (паслуг).
Мінімум неабходных работ (паслуг) вызначаецца ў калектыўным дагаворы. Пры адсутнасці калектыўнага дагавора мінімум неабходных работ (паслуг) вызначаецца пагадненнем бакоў у пяцідзённы тэрмін з моманту прыняцця рашэння аб правядзенні забастоўкі. У выпадку ўзнікнення рознагалоссяў паміж бакамі па мінімуму неабходных работ (паслуг) ён устанаўліваецца да пачатку забастоўкі мясцовым выканаўчым і распарадчым органам, вырашэнне якога з'яўляецца абавязковым для бакоў.
Падчас правядзення забастоўкі бакі абавязаны прадоўжыць вырашэнне калектыўнай працоўнай спрэчкі шляхам перагавораў.
Адкладванне або прыпыненне забастоўкі
У выпадку стварэння рэальнай пагрозы нацыянальнай бяспецы, грамадскаму парадку, здароўю насельніцтва, правам і свабодам іншых асоб, а таксама ў іншых выпадках, прадугледжаных заканадаўствам, Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь мае права адкласці правядзенне забастоўкі або прыпыніць яе, але не больш як на трохмесячны тэрмін артыкул 393 Працоўнага кодэкса).
Спыненне забастоўкі
Згодна з артыкулам 394 Працоўнага кодэкса забастоўка спыняецца, а яе ўдзельнікі абавязаны прыступіць да работы на наступны дзень пасля:
1) прызнання яе незаконнай;
2) атрыманні пісьмовай згоды наймальніка задаволіць патрабаванні;
3) прыняцця аб гэтым рашэння агульным сходам, канферэнцыяй;
4) заключэння пісьмовага пагаднення бакоў аб спыненні забастоўкі.
Незаконная забастоўка
Страйк або рашэнне аб яго правядзенні могуць быць прызнаны незаконнымі (артыкул 395 Працоўнага кодэкса) па рашэнню абласнога (Мінскага гарадскога) суда ў выпадках, калі забастоўка праводзіцца (праводзілася) або рашэнне аб яе правядзенні было прынята з парушэннем патрабаванняў заканадаўства.
Заява аб прызнанні незаконнымі забастоўкі або рашэння аб яе правядзенні падаецца наймальнікам (уласнікам або ўпаўнаважаным ім органам) і (або) пракурорам пры:
1) парушэнні патрабаванняў Працоўнага кодэкса і іншых законаў - у пяцідзённы тэрмін з дня атрымання звестак аб такіх парушэннях, за выключэннем выпадкаў, прадугледжаных пунктам 2 часткі другой гэтага артыкула;
2) невыкананне патрабаванняў Працоўнага кодэкса або ў выпадках стварэння рэальнай пагрозы нацыянальнай бяспецы, грамадскаму парадку, здароўю насельніцтва, правам і свабодам іншых асоб - неадкладна.
Абласны (Мінскі гарадскі) суд абавязаны вынесці рашэнне па заяве ў дзесяцідзённы тэрмін з дня яе атрымання.
Рашэнне абласнога (Мінскага гарадскога) суда аб прызнанні незаконнымі забастоўкі або рашэння аб яе правядзенні падлягае неадкладнаму выкананню.
Прававое становішча работнікаў падчас забастоўкі
За работнікамі, якія ўдзельнічалі ў забастоўцы, заработная плата за ўвесь час забастоўкі не захоўваецца. Перыяд удзелу ў забастоўцы не ўключаецца ў стаж, які дае права на водпуск.
За работнікамі, якія адмовіліся ў пісьмовай форме ад удзелу ў забастоўцы, але ў сувязі з ім не мелі магчымасці выконваць свае працоўныя абавязкі, заработная плата за ўвесь час забастоўкі выплачваецца ў памерах, не ніжэйшых за ўстаноўленыя заканадаўствам за просты не па віне работніка (артыкул 396 Працоўнага кодэкса).
Адказнасць за ўдзел у незаконным страйку
Згодна з артыкуламі 397-399 Працоўнага кодэкса ўдзельнікі забастоўкі, прызнанай судом незаконнай, могуць быць прыцягнуты да дысцыплінарнай і іншай адказнасці, прадугледжанай заканадаўствам, а асобы, якія ствараюць перашкоды для выканання сваіх працоўных абавязкаў работнікам, якія не ўдзельнічаюць у забастоўцы, прыцягваюцца да дысцыпліны і адказнасці, калі іх дзеянні не прыводзяць да крымінальнай адказнасці.
Асобы, якія шляхам насілля або пагрозы прымянення насілля прымушаюць да ўдзелу ў забастоўцы або адмове ад удзелу ў ім, прыцягваюцца да крымінальнай адказнасці ў адпаведнасці з заканадаўствам.
Вы можаце звярнуцца да нас за дапамогай. Калі ў Вас ёсць канкрэтная сітуацыя і вы не знайшлі тут адказу - вось спасылка на наш чат-бот, дзе вы атрымаеце індывідуальную кансультацыю.
Леанід СУДАЛЕНКА, юрыст Salidarnast e.V. з дваццацігадовым досведам у пытаннях абароны правоў працоўных Беларусі. Былы прававы інспектар дэмакратычнага прафсаюза РЭП, сябра праваабарончага цэнтру “Вясна”, лаўрэат міжнародных праваабарончых прэмій.
Read this text in рус