Праваабаронца і былы юрыст прафсаюза РЭП, адбыўшы два з паловай гады ў няволі, пакінуў Беларусь. За гады сваёй прафесійнай дзейнасці ён дапамог тысячам суайчыннікам па ўсёй краіне. Цяпер патрэбна дапамога яму.
Праваабаронца пакінуў Беларусь і зараз знаходзіцца ў бяспецы. Леанід Судаленка распавёў у інтэрв'ю BYSOL аб сустрэчы ў калоніі з Максімам Знакам і аб тым, якімі рознымі могуць быць людзі, якіх асудзілі за "экстрэмізм". Пакаранне гамяльчанін адбываў у калоніі «Віцьба» пад Віцебскам.
Сустрэча з Максімам Знакам
- Вядома, я сустрэўся з Максімам Знакам. Ён заехаў у лагер на адзін этап раней за мяне, дзён на пятнаццаць. Ён працаваў у швейным цэху. Мы былі з ім у розных атрадах, тым не менш я змог да яго пайсці ў цэх і пагаварыць. Акрамя таго, калі заходзілі на прамысловую зону, быў момант, калі можна было пастаяць пяць хвілін, абмеркаваць апошнія падзеі.
З Максімам Знакам я меў зносіны да таго моманту, як па ім было прынята рашэнне яго ўтрымоўваць у бараку ўзмоцненага рэжыму, гэта значыць у камеры-адзіночцы. Да яго, напэўна, будуць прымяняць 411 артыкул. Зразумела, што з яго зрабілі штучна злоснага парушальніка. Верагодна, яму дадуць год крытай турмы, ён паедзе ў Магілёў.
Што значыць "палітвязні"?
У лагеры гэта "экстрэмісты". Усе, хто носіць жоўтую бірку. Калонія - гэта 900 чалавек, і са ста чалавек майго атрада дзесьці 25-30 - жоўтабірачнікі. Значыць, трэць усёй зоны - палітычныя. Мы не проста размаўлялі - мы жылі з імі ў адным атрадзе 24/7. Вядома, усё абмяркоўвалі і дзяліліся навінамі.
Розныя ёсць людзі, у тым ліку і сярод "жоўтых". Напрыклад, нехта сядзіць за п'яны руль (за смяротнае ДТЗ. — Заўв. рэд.), сядзіць сем гадоў, але ў яго ў мабільным тэлефоне знайшлі відэа, дзе ён быў на акцыі пратэсту ў 2020-м, а ў турму патрапіў толькі зараз. Яго і зрабілі "экстрэмістам". А ён ад палітыкі вельмі далёкі, яго цікавяць матацыклы, бо ён байкер, і больш нічога. Мне з ім не было пра што размаўляць. А былі людзі сапраўды перакананыя: «бэчэбэшнікі», ці «барацьбіты», як нас там называлі — іншыя зэкі, і адміністрацыя паміж сабой.
Якое быць «жоўтабірачнікам»
- У лагеры лягчэй, чым у СІЗА. Міні-свабода - дыхаеш свежым паветрам, бачыш дрэвы, птушак, неба, сонца... Там не паляць у бараках. Час ідзе хутчэй.
Але калі ты з жоўтай біркай - асаблівыя ўмовы ўтрымання, хоць па законе не павінна быць адрозненняў. Калі звычайных зняволеных правяраюць два разы, то ў нас - тры дадатковыя праверкі ў дзень. Калі прыходзіць супрацоўнік адміністрацыі і робіць пераклічку, ці ўсё на месцы - гэта тычыцца толькі прафуліку.
Праз гучнагаварыцель кажуць: «Прафулік восьмага атрада, пастраенне на лакальным участку» - значыць, усе жоўтабірачнікі павінны выйсці і пашыхтавацца. Працэдура - пяць хвілін, але, напрыклад, увечары ідуць навіны, і ты на іх не паспяваеш. Жадаецца ж навіны паглядзець у «ленінскім пакоі», у «ленцы», як яе завуць - дзе вісіць тэлевізар на сцяне. Адміністрацыя дазваляла глядзець СТБ.
Вайна і слухаючы опер
Пра пачатак вайны Леанід Судаленка даведаўся з расейскіх навін, некаторыя навіны зняволеныя атрымлівалі з размоваў з блізкімі па тэлефоне: «Але што да жаўтабірачнікаў, у нас былі асобныя званкі, і аператыўны супрацоўнік слухаў, пра што мы гаворым. Як толькі ён чуў, што мы гаворым пра вайну, адразу перарываў размову».
Забаранілі гуляць у шахматы
- Я, напрыклад, хадзіў у шахматны клуб. І на турніры калоніі я заняў другое месца. Мне нават абяцалі грамату падпісаць, але зноў-такі, з-за таго, што я – жаўтабірачнік, граматы не далі. Прыязджаў гросмайстар з сеансам адначасовай гульні і дзесяць партый адначасова гуляў. А мяне не дапусцілі да гульні, хоць я і хацеў пагуляць з гросмайстрам. І адзін, у якога я выйграваў, партыю з гросмайстрам звёў на нічыю. Гэта значыць, у мяне таксама былі б шанцы. Але, на жаль, жаўтабірачнікаў абмяжоўвалі нават у гэтым. Такая дыскрымінацыя.
Мукавозчык расказвае навіны аб грамадзянскай супольнасці
— Дарэчы, я газеты выпісваў, якія было дазволена: «СБ», «Гомельскую праўду»… Я іх выпісваў, каб хаця б нешта чэрпаць, каб быць у курсе, што адбываецца: куды паляцеў Лукашэнка, з кім правёў перамовы, куды рухаецца краіна... І, увогуле, было зразумела.
Я калі выйшаў, даведаўся, што толькі вядомых палітвязняў - каля паўтары тысячы. Але я гэта разумеў: я быў там, я іх сам бачыў. Людзі сядзяць ні завошта: за лайкі, за данаты, за тое, што ваенную расейскую тэхніку сфатаграфаваў… Я бачыў, што тэрміны сталі даваць ужо значна большыя, чым атрымаў я. Разумеў, што краіна апускаецца ў поўнае, катастрафічнае прававое бязмежжа.
Я ведаў і пра разгром незалежных СМІ і НДА – у газетах было, у перакручаным, скажоным выглядзе, але я зразумеў. Бо ў газеце «СБ» увесь час друкуецца чалавек па прозвішчы Мукавозчык. Дык вось ён, ёрнічаючы, усё расказваў — і я ўсё разумеў.
Што зараз
У праваабароне, канешне, я застануся. Праваабарона - гэта маё ўсё. Яна заўсёды прываблівала мяне больш, чым палітыка. Я буду шукаць, дзе змагу прымяніць свае веды. Я ехаў у Вільню, бо тут усе мае калегі праваабаронцы, “Вясна” ды астатнія. Я гатовы падставіць плячо тым, каму патрэбна дапамога. Я гатовы сваім удзелам набліжаць той дзень, калі мы ўсё вернемся дадому, у Беларусь.
Нагадаем, Леанід Судаленка кіраваў гомельскім аддзяленнем праваабарончага цэнтра "Вясна" і працаваў прававым інспектарам у Беларускім прафсаюзе работнікаў радыёэлектроннай прамысловасці (РЭП). Яго затрымалі 18 студзеня 2021 году. 3 лістапада таго ж года яго прыгаварылі да трох гадоў калоніі па «народным» 342-м артыкуле за арганізацыю пратэстаў. 21 ліпеня Судаленка вызваліўся з калоніі "Віцьба", адбыўшы ўвесь тэрмін. Усяго ён правёў за кратамі 2,5 гады (дзень у СІЗА лічацца за 1,5 у калоніі). Некалькі дзён таму ён пакінуў Беларусь.
Матэрыяльна падтрымаць Леаніда можна на сайце BYSOL.
Commenti